vitiligo.com.pl

Vitiligo.com.pl

W poszukiwaniu straconego pigmentu
Dzisiaj jest czwartek,
21. listopada 2024

Rola stresu w bielactwie

Początek choroby lub nasilenie objawów pacjenci często wiążą z silnymi przeżyciami emocjonalnymi lub urazami skóry, takimi jak skaleczenia, stłuczenia, oparzenia czy kontakt z chemikaliami (głównie alifatycznymi i aromatycznymi pochodnymi fenoli i katecholi [1]) [2]. Stres indukuje ekspresję (wydzielenie) białek HSP i GRP aby ochraniać komórki w czasie zagrożenia. Ostatnio stwierdzono w skórze bielaczej zaburzoną ekspresję takich białek, w szczególności HSP70 i HSP27. Podczas nadmiernego stresu efekt działania białek nie jest wystarczający, by zabezpieczyć komórki przez zniszczeniem i cząsteczki te przelewają się do przestrzeni międzykomórkowej. Gdy zostaną przechwycone przez komórki dendrytyczne wywołują odpowiedź immunologiczną skierowaną przeciw sobie. Jeśli dodatkowo są antygenami melanocytów, reakcja immunologiczna będzie skierowana przeciw komórkom pigmentowym. Kilka białek stresu, włączając HSP70 i GRP94, może indukować aktywację komórek dendrytycznych, wzmagać pochłanianie antygenów i w konsekwencji uaktywnienie limfocytów T. Z badań również wynika, że białka te zwiększają ekspresję cząsteczek adhezyjnych ICAM-1 przez melanocyty. Istotność tej obserwacji jest poparta występowaniem ekspresji białek ICAM-1 w warstwie podstawnej naskórka z obrzeży zmian [1].

Ponadto, badania z użyciem mikroskopu elektronowego pokazały morfologiczne zmiany w zakończeniach nerwów obwodowych, umiejscowionych na granicy skóry zdrowej i odbarwionej. Wykryto oznaki degeneracji aksonów nerwów skórnych. Badania immunohistologiczne zakończeń nerwowych z obrzeży zmian wykazały zaburzenia w ekspresji czynników wzrostu nerwów (NGF) i neuropeptydów. We krwi pacjentów w aktywnej fazie choroby zauważono zwiększony poziom niektórych peptydów. Występowała zwiększona immunoreaktywność dla peptydu Y wokół naczyń krwionośnych i w skórze właściwej [3, 4]. Natomiast liczba immunoreaktywnych peptydów związanych z genem kodującym kalcytoninę uwalnianych przez włókna nerwowe w naskórku i warstwie brodawkowej skóry, była znacznie zwiększona [5].

Wyniki biopsji (skóra pobrana z obrzeży, środka zmian oraz od osób zdrowych) wykazały pogrubienie błon komórek Schwanna u około 75% badanych osób z bielactwem i u 25% z grupy kontrolnej [3].

Dawniej już doniesiono o podwyższonej temperaturze skóry w miejscach zmian [4], natomiast ostatnio udowodniono komunikację między układem nerwowym i melanocytami [5].

Skóra bielacza, jak i prawidłowa u pacjentów z vitiligo wykazuje obniżoną odpowiedź na pocenie po stymulacji pilokarpiną. Zmniejszona odpowiedź układu cholinergicznego gruczołów potowych w skórze koreluje ze znacznie niższą koncentracją wapnia w pocie w porównaniu z grupą kontrolną. Dodatkowo wykryto zwiększoną koncentrację potasu w zdrowej skórze, podczas gdy stężenie jonów sodu oraz chloru było w normie [6].

Inne badania wskazują, że odbarwiona skóra wykazuje zaburzenia autonomicznego układu nerwowego - zwiększenie aktywności układu adrenergicznego i zmniejszenie przywspółczulnego. Ponadto, stwierdzono w początkowej i aktywnej fazie choroby zwiększony poziom norepinefryny w osoczu, jak też zwiększone stężenie w moczu kwasu wanilinowego, metabolitu katecholaminy oraz kwasu wanilinomigdałowego, metabolitu noradrenaliny i adrenaliny [5]. Wynika to z uwolnienia katecholaminy z zakończeń nerwów a utonomicznych (stres i uszkodzenia skóry dodatkowo indukują jej wydzielanie) i keratynocytów, syntetyzujących w bielaczej skórze 4 razy więcej noradrenaliny i 6.5 razy mniej adrenaliny niż komórki kontrolne [7], co może się przyczyniać do uszkadzania melanocytów, jak zasugerował Morrone i współpracownicy [4]. Oprócz tego, może to mieć pośrednie, niszczące działanie poprzez aktywację α-receptorów z tętniczek skórnych, sprawiających ostry ucisk naczyń krwionośnych. Powtarzające się ataki niedotlenienia powodują nagromadzenie się wolnych rodników i w konsekwencji mogą doprowadzić do depigmentacji [4].

Zgodnie z teorią biochemiczną Schallreuter, nadmierna synteza tetrahydrobiepteryny (6BH4), niezbędnego kofaktora dla enzymu (hydroksylazy fenyloalaninowej) katalizującego między innymi hydroksylację fenyloalaniny do tyrozyny, prowadzi do zwiększenia wydzielania przez keratynocyty katecholaminy, która bezpośrednio nie uszkadza komórek pigmentowych, jednak prowadzi do zaburzenia procesu syntezy melaniny i nagromadzenia toksycznych dla melanocytów wolnych rodników (H2O2, chinon, semichinon) [8].

Piśmiennictwo

  1. Boissy R. E., Manga P., On the Etiology of Contact/Occupational Vitiligo. Pigment Cell Res 2004, 17: 208-214. [PubMed]
  2. Le Poole I. C., Wankowicz-Kalinska A., van den Wijngaard R. M., Nickoloff B. J., Das P. K., Autoimmune Aspects of Depigmentation in Vitiligo. J Investig Dermatol Symp Proc 2004, 9: 68-72. [PubMed]
  3. Castanet J., Ortonne J. P., Pathophysiology of vitiligo. Clin Dermatol 1997, 15: 845-851. [PubMed]
  4. Yu H. S., Melanocyte Destruction and Repigmentation in Vitiligo: A Model for Nerve Cell Damage and Regrowth. J Biomed Sci 2002, 9: 564-573. [PubMed]
  5. Njoo M. D., Westerhof W., Vitiligo. Pathogenesis and Treatment. Am J Clin Dermatol 2001, 2: 167-181. [PubMed]
  6. Elwary S. M., Headley K., Schallreuter K.U., Calcium homeostasis influences epidermal sweating in patients with vitiligo. Abstract. Br J Dermatol 1997, 137: 81-85. [PubMed]
  7. Pawluczuk W., Bielactwo nabyte - współczesne poglądy na etiopatogenezę i możliwości leczenia. Nowa Medycyna 2000, 107: 28-34.
  8. Schallreuter K. U., Wood J. M., Ziegler I., Lemke K. R., Pittelkow M. R., Lindsey N. J., Gutlich M., Defective tetrahydrobiopterin and catecholamine biosynthesis in the depigmentation disorder vitiligo. Abstract. Biochim Biophys Acta 1994, 1226: 181-192 . [PubMed]
Dodatkowe informacje Artykuł o podobnej tematyce
‹3ˇď܃